Hệ Thống vs Mục Tiêu

Nếu bạn muốn leo lên một ngọn núi, đừng chỉ mải mê mơ tưởng về khung cảnh từ đỉnh núi. Thay vào đó, hãy trở thành một người leo núi đầy đam mê và để mọi thứ tự nhiên diễn ra.

Mô hình Hệ Thống vs Mục Tiêu khuyến khích bạn tập trung vào các hệ thống hàng ngày và liên tục thay vì những mục tiêu dài hạn và xa vời.

HỆ THỐNG, MỤC TIÊU: SỰ KHÁC BIỆT LÀ GÌ?

Scott Adams đưa ra một định nghĩa đơn giản và hữu ích trong cuốn sách Cách Thất Bại Ở Hầu Hết Mọi Thứ Nhưng Vẫn Thành Công Lớn: “Nếu bạn làm một việc gì đó mỗi ngày, đó là một hệ thống. Nếu bạn đang chờ đợi để đạt được nó vào một ngày nào đó trong tương lai, đó là mục tiêu.”

Một số người khác mô tả mục tiêu là những tuyên bố về điều bạn muốn đạt được, thường liên quan đến các mục đích hoặc thay đổi dài hạn.

VẤN ĐỀ VỚI MỤC TIÊU

Có một số tranh luận về bản chất lý tưởng của các mục tiêu hiệu quả, và tôi sẽ bổ sung thêm các mô hình khám phá điều đó sau. Nhưng hiện tại, đây là một số lời phê bình chính về chúng:

Mục tiêu thiếu linh hoạt. Chúng khóa bạn vào một kết quả cố định trong khi bạn đang cố gắng điều hướng một thế giới phức tạp và luôn thay đổi.
Mục tiêu có thể khuyến khích hành vi thiếu đạo đức. Nghiên cứu trong môi trường doanh nghiệp cho thấy mặc dù mục tiêu có thể nâng cao hiệu suất, chúng cũng có thể dẫn đến sự gắn kết thấp hơn và hành vi thiếu đạo đức. Xem thêm các liên kết trong phần Nguồn Gốc & Tài Nguyên bên dưới.
Mục tiêu khiến bạn cảm thấy thất bại phần lớn thời gian. Khi đặt mục tiêu, bạn ngay lập tức đặt mình vào trạng thái “thất bại” cho đến khi đạt được nó, điều này có thể khiến bạn kiệt sức, thậm chí mất tinh thần.

SỨC MẠNH CỦA HỆ THỐNG

Ngược lại, hệ thống là những lựa chọn tức thời, quy trình và thói quen. Chúng là những thói quen hàng ngày không nhất thiết phải có một kết quả hay mục tiêu cố định, nhưng giúp bạn cải thiện hoặc tiến bộ theo một hướng tổng quát mà bạn coi trọng.

Adams giải thích: “Với một hệ thống, bạn ít có khả năng bỏ lỡ một cơ hội chỉ vì bạn quá tập trung vào một cơ hội khác. Với hệ thống, bạn luôn tìm kiếm mọi cơ hội.”

Bạn có thể muốn cam kết với những hệ thống cụ thể hoặc những hệ thống dễ thích nghi và giúp bạn chuẩn bị tốt hơn cho thành công. Vì vậy, thay vì nói rằng bạn sẽ chạy bộ mỗi ngày, bạn có thể cam kết duy trì hoạt động thể chất mỗi ngày, điều này mang lại sự linh hoạt hơn và dễ thực hiện hơn.

TẬP TRUNG VÀO HÀNH TRÌNH

Hệ Thống vs Mục Tiêu thực chất là lời kêu gọi hành động để tập trung vào hành trình, và để điểm đến tự lo liệu.

Ví dụ, thay vì đặt mục tiêu viết một cuốn tiểu thuyết, bạn có thể tập trung vào một hệ thống viết một thứ gì đó, bất cứ thứ gì, trong một giờ mỗi ngày. Việc này có thể dẫn bạn đến việc viết một cuốn sách, nhưng cũng có thể dẫn đến việc viết một blog thành công hoặc một chuyên mục tạp chí được đăng tải rộng rãi, từ đó mang lại một tương lai mà bạn hạnh phúc nhưng không cần phải xuất bản sách.

Scott Adams nói thêm: “Những người định hướng mục tiêu tồn tại trong trạng thái thất bại trước thành công liên tục trong trường hợp tốt nhất, và thất bại vĩnh viễn trong trường hợp xấu nhất nếu mọi thứ không bao giờ thành hiện thực. Những người theo hệ thống thành công mỗi khi họ áp dụng hệ thống của mình, theo nghĩa là họ đã làm điều họ định làm. Người theo mục tiêu phải đấu tranh với cảm giác chán nản ở mỗi bước ngoặt. Người theo hệ thống cảm thấy tốt mỗi khi họ áp dụng hệ thống của mình.”

MỘT SỰ CÂN BẰNG?

Hãy cân nhắc bạn muốn áp dụng mô hình này đến đâu và liệu bạn có muốn thay thế Hệ Thống vs Mục Tiêu bằng “Hệ Thống và Mục Tiêu” hay không. Ví dụ, thay vì loại bỏ hoàn toàn mục tiêu, bạn vẫn có thể sử dụng mục tiêu để xác định một hướng đi tổng quát hoặc thậm chí tận dụng các mục tiêu ngắn hạn hơn.

James Clear, tác giả của Thói Quen Nguyên Tử, mô tả điều này rất tốt với một phép ẩn dụ về chiếc thuyền chèo. Ông so sánh mục tiêu của bạn với bánh lái và hệ thống của bạn như mái chèo, giải thích rằng: “Mục tiêu quyết định hướng đi của bạn. Hệ thống quyết định sự tiến bộ của bạn.”

TRONG MẠNG LƯỚI CỦA BẠN

Hệ Thống vs Mục Tiêu hoạt động cực kỳ tốt với Vòng Lặp Thói Quen và Gói Cám Dỗ để giúp nhúng các thói quen và hệ thống hàng ngày vào cuộc sống của bạn. Nó cũng là lời nhắc nhở về sức mạnh của những cải thiện nhỏ và sự tiến bộ liên tục thông qua Hiệu Ứng Tích Lũy và Hiệu Ứng Domino.

Mô hình này bổ sung chiều sâu mới cho Mô Hình Hạnh Phúc và Ikigai, về việc phấn đấu đạt được sự hài lòng hàng ngày thay vì chờ đợi một điểm hạnh phúc trong tương lai.

Bạn cũng có thể sử dụng mô hình này để đón nhận cách tiếp cận lặp đi lặp lại đối với cuộc sống và sự tiến bộ tương tự như Phương Pháp Agile, giúp bạn thích nghi tốt hơn bằng cách sử dụng Vòng Phản Hồi. Về điểm này, nếu trọng tâm của bạn liên quan đến việc phát triển các kỹ năng phức tạp, hãy kết hợp hệ thống của bạn với Luyện Tập Có Chủ Đích hoặc để học tập liên tục nói chung, hãy xem xét Học Tập Vòng Đôi.

Và cuối cùng, bạn có thể muốn cân nhắc cách Chiết Khấu Cường Điệu có thể giải thích một số hạn chế của mục tiêu.

NHỮNG ĐIỀU CÓ THỂ HÀNH ĐỘNG

Tập trung vào hệ thống, buông bỏ mục tiêu.
Hãy xem xét một lĩnh vực bạn muốn phát triển và tập trung vào một thực hành hàng ngày thực tế sẽ nâng cao chuyên môn/tầm ảnh hưởng của bạn trong đó. Ví dụ, nếu bạn muốn viết một cuốn tiểu thuyết, hãy tập trung vào việc đọc hoặc viết một thứ gì đó mỗi ngày. Muốn giảm cân, hãy tập trung vào việc ăn uống lành mạnh.
Tận hưởng hành trình, kỷ niệm những thành tựu hàng ngày.
“Không phải là về đích đến, mà là về chuyến đi.” Thành ngữ phổ biến này ủng hộ mô hình tinh thần Hệ Thống vs Mục Tiêu, chuyển hướng sự chú ý và niềm vui vào thực hành hàng ngày thay vì dựa vào sự thỏa mãn trì hoãn của một mục tiêu dài hạn. Nó cho phép bạn công nhận thành công hàng ngày thay vì tự so sánh với một mục tiêu chưa đạt được.
Sống trong hiện tại và mang lại kết quả ngay hôm nay.
Một cạm bẫy phổ biến của các doanh nhân là ám ảnh về một trạng thái tương lai “có tầm nhìn” thay vì tập trung cải thiện mọi thứ ngay hôm nay. Sử dụng Hệ Thống vs Mục Tiêu hỗ trợ quá trình cải thiện liên tục và hiện diện với những nhu cầu và cơ hội tức thời.
Sử dụng thói quen và thói quen thường xuyên.
Một phần của việc thiết lập các hệ thống bền vững là khiến chúng trở nên tự động. Vì vậy, bạn có thể muốn xem xét sử dụng Vòng Lặp Thói Quen hoặc Khung EAST để giúp nhúng các thói quen mong muốn của bạn.

Nguồn: https://modelthinkers.com/mental-model/systems-vs-goals